ΠOΛITIΣMOΣ.Το ελληνικό καλοκαίρι δύο πρώην ρομαντικών εραστών

Του Δημητρη Μπουρα / dbouras@kathimerini.gr Το ελληνικό καλοκαίρι δίνει ξεχωριστή αίσθηση στην τελευταία ταινία του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, το «Πριν τα μεσάνυχτα», που συμπληρώνει την τριλογία του «πριν» («Πριν το ξημέρωμα», «Πριν το ηλιοβασίλεμα»). Η μεσσηνιακή Μάνη και η περιοχή της Πύλου έγιναν το φυσικό ντεκόρ για την τρίτη κατά σειρά κινηματογραφική συνάντηση του Ιθαν Χοκ και της Ζιλί Ντελπί. Οι ήρωες που ενσαρκώνουν ο Αμερικανός Τζέσι και η Παριζιάνα Σελίν, γνωρίστηκαν το 1995 σε ένα τρένο που διέσχιζε την κεντρική Ευρώπη. Πέρασαν μία νύχτα μαζί στη Βιέννη και το επόμενο πρωινό τράβηξε ο καθένας τον δρόμο του. Ξανασυναντήθηκαν «τυχαία» το 2004 στο Παρίσι, σε ένα μικρό βιβλιοπωλείο όπου ο Τζέσι παρουσίαζε ένα μυθιστόρημά του εμπνευσμένο από τη νύχτα στη Βιέννη με τη Σελίν. Εκείνο το απόγευμα, ο Τζέσι χάνει την πτήση για Νέα Υόρκη, κερδίζοντας μόνιμη θέση στην καρδιά του μεγαλύτερου έρωτά του. Σήμερα, στην Καρδαμύλη και στην Πύλο, όπου βρίσκονται για διακοπές μαζί με τα παιδιά τους, ο Τζέσι έχει ενοχές γιατί δεν ζει κοντά στον γιο του από τον πρώτο του γάμο, που μπαίνει στην εφηβεία. Η Σελίν τρέμει από φόβο πως μπορεί να γίνει μια «υπάκουη νοικοκυρά» αν μετακομίσουν στο Σικάγο, αφήνοντας πίσω τους το Παρίσι. Ο Λινκλέιτερ κατάφερε και αυτή τη φορά να μετατρέψει τον καταιγιστικό διάλογο των δύο πρωταγωνιστών του σε καταιγιστικό εσωτερικό ρυθμό μιας ταινίας για τις μακρές σχέσεις συμβίωσης και τον χρόνο, τον μισητό εχθρό του ερωτικού πάθους. Χρόνος ίσον συνήθεια. Επανάληψη ίσον πλήξη. Η ταινία αρχίζει ένα πρωινό στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας με τον Τζέσι να αποχαιρετά τον γιο του, που επιστρέφει στη μητέρα του στις ΗΠΑ. Στην επόμενη σκηνή, οι ρομαντικοί εραστές των δύο προηγούμενων ταινιών του Λινκλέιτερ δίνουν την εντύπωση ιδανικών συζύγων. Οι δίδυμες κόρες τους κοιμούνται στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και αυτοί συζητούν πολιτισμένα για τη ζωή τους. Το μεσημέρι θα τους βρει στο σπίτι ενός Αγγλου συγγραφέα, που επέλεξε την Ελλάδα για δεύτερη πατρίδα του, να συζητούν με Ελληνες φίλους περί έρωτος και γάμου. Το βράδυ, χωρίς τα παιδιά, στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου δίπλα στον κόλπο του Ναυαρίνου, η ένταση που συσσωρεύεται αθόρυβα από το πρωί θα πυροδοτήσει έναν άγριο καβγά. Σε αυτήν τη συσσώρευση επενδύει τα πάντα η σκηνοθεσία του Λινκλέιτερ. Στις δύο προηγούμενες ταινίες του, ο συνεχής, πνευματώδης διάλογος ανάμεσα στον Χοκ και στην Ντελπί ήταν σαν μια μονομαχία ανάμεσα σε δύο ερωτευμένους, μοντέρνους ρομαντικούς, που φλέρταραν ο ένας τον άλλο. Στη σημερινή, είναι σαν ένας μικρός πόλεμος μεταξύ μοντέρνων συζύγων. Στο μεταίχμιο μεταξύ κλασικού φιλμ νουάρ και b movie Το ασπρόμαυρο «D.O.A κυνηγώντας τον δολοφόνο μου» (***), γυρίστηκε το 1950 από τον Ρούντολφ Ματέ, από τους πιο σημαντικούς φωτογράφους στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του ’30 αλλά και στο Χόλιγουντ από το 1935 μέχρι τα τέλη του ’40. Στα χρόνια του ’50 πέρασε στη σκηνοθεσία γυρίζοντας αρκετές ταινίες. Το «D.O.A» είναι μόνη που ξεχώρισε, κυρίως χάρη στην ατμοσφαιρική της φωτογραφία αλλά και στον γρήγορο ρυθμό της. Βρισκόμαστε στην εποχή που το φιλμ νουάρ ολοκληρώνει τον κύκλο του. Τα αστυνομικά b movies και η επιστημονική φαντασία κατακτούν έδαφος στο Χόλιγουντ. Στο ξεκίνημα της ταινίας, ένας άντρας μπαίνει παραπατώντας σε ένα αστυνομικό τμήμα για να καταγγείλει τη... δολοφονία του. Κάποιος του έριξε στο ποτό ένα δηλητήριο, που λειτουργεί αργά, εκφυλίζοντας τα όργανά του. Αντίδοτο δεν υπάρχει. Στη συνέχεια παρακολουθούμε σε φλάσμπακ τον μοιραίο εφιάλτη του. Με τον Εντμοντ Ο’ Μπράιεν. Προβάλλεται και η αστυνομική περιπέτεια «Το καρφί» (*) με τον μάτσο Ντουέιν Τζόνσον, που συμβάλλει στη σύλληψη ενός βαρώνου των ναρκωτικών.